20 marca 2023 roku odbyło uroczyste odsłonięcie tablic upamiętniających oryginalne Znaki Polski Walczącej na murach siedziby Najwyższej Izby Kontroli w Warszawie (Filtrowa 57).
Prezes NIK Marian Banas odsłonił dwie tablice upamiętniające jedyne zachowane Znaki Polski Walczącej w ich pierwotnym miejscu powstania.
Troska o symbole Polski Walczącej była i jest kontynuowana przez Prezesa Mariana Banasia. W czasie jego kadencji dzięki wsparciu m.in. powołanego Zespołu ds. Historii i Upamiętniania została wykonana wpinka przekazana pracownikom NIK, stylizowana na wizerunek Kotwicy obecnej na elewacji Izby. Element troski o materialne i duchowe dziedzictwo NIK. Jednocześnie dzięki staraniom NIK w grudniu 2021 r. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do księgi rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego trzy znaki Polski Walczącej pochodzące z okresu II wojny światowej, zlokalizowane na północnej elewacji oraz filarze podcieni wschodniego skrzydła budynku przy ul. Filtrowej 57.
W trakcie remontu elewacji Najwyższej Izby Kontroli w 2014 r. pod grubą warstwą tynku z minionych dekad ukazały się Kotwice symbole Polski Walczącej. Uważność i profesjonalizm ekipy remontowej oraz decyzje ówczesnego Prezesa NIK rozstrzygnęły, iż Kotwice zostały z dużym pietyzmem odrestaurowane i zabezpieczone oraz udostępnione, jak planowano oryginalnie, oczom przechodniów. Fakt odkrycia Kotwic w 2014 r. dokumentuje chroniąca je szklana tablica.
Zimą 1942 r. został ogłoszony przez Związek Walki Zbrojnej/Armię Krajową w warunkach konspiracji konkurs na symbol oporu. Za zwycięski projekt uznano Kotwicę – znak Polski Walczącej. W tradycji antycznej kotwica symbolizowała nadzieję. Za jego współautorkę uważa się Annę Smoleńską ps. Hania, studentkę historii sztuki. Aresztowana przez Gestapo w listopadzie 1942 r. zmarła w marcu 1943 r. w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Pierwszy raz w przestrzeni publicznej Warszawy znak pojawił się 20 marca 1942 r. Odtąd miał towarzyszyć różnym inicjatywom niepodległościowym podejmowanym zwłaszcza w Warszawie, konsolidując i wzmacniając opór. Tym bardziej, że do czasu udanego zamachu na Franza Kutscherę, Szefa Policji i SS w Dystrykcie Warszawskim w lutym 1944 r. terror niemiecki w Warszawie narastał.
Jednymi z takich Kotwic w okupowanej Warszawie, a obecnie jedynymi zachowanymi w stanie oryginalnym, są odkryte w 2014 r. podczas prac remontowych na przedniej elewacji siedziby NIK. Ich obecność w tym miejscu nie jest przypadkowa. Obecna siedziba NIK została wybudowana w latach 30. jako siedziba władz województwa warszawskiego. Podczas wojny w budynku mieściła się część administracji podlegającej gubernatorowi Dystryktu Warszawskiego, którym przez cały okres był osławiony Ludwig Fischer. Obecność symboli nadziei i Polskiego Państwa Podziemnego na takim budynku pozwalała odzyskać tę przestrzeń.
Tablice zostały odsłonięte w 81. rocznicę namalowania pierwszej Kotwicy PW w Warszawie.
źródło: materiały prasowe
