Umarł król. 650. rocznica śmierci Kazimierza Wielkiego

„Umarł król. 650. rocznica śmierci Kazimierza Wielkiego”

Wernisaż online, który odbędzie się 27 listopada o godz. 12.00 (transmisja – na stronie internetowej Zamku i Facebooku z Dawnej Izby Poselskiej)

Dawna Izba Poselska

Przekrojowa historia dokonań ostatniego Piasta na polskim tronie, jednego z najwybitniejszych polskich władców, ukazana poprzez wspaniałe zabytki, związane z jego panowaniem. Tym cenniejsze, że tak niewiele ich przetrwało do naszych czasów. Dokumenty, broń, monety, wyposażenie kościołów, w tym jedno z największych arcydzieł średniowiecznego złotnictwa – relikwiarz św. Zygmunta ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego w Płocku, czy jedna z najstarszych w Polsce rzeźb świeckich z wizerunkiem władcy ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego – to tylko niektóre z eksponowanych dzieł.

Pragniemy przypomnieć nie tylko o rocznicy śmierci Kazimierza Wielkiego, ale także o jego wielkich dokonaniach. Król zasłynął jako reformator, zarówno w dziedzinie prawa, administracji i mennictwa, jak i wojskowości. Jego stosunki z sąsiadami cechowało raczej ostrożne i umiejętne umacnianie granic dopiero co odrodzonego państwa, realizowane raczej za pomocą polityki, a nie miecza (od którego jednak całkiem nie stronił). Udało mu się m.in. poszerzyć granicę państwa o fragment Mazowsza (nietrwale) i Ruś.

O tym, jak ważna dla średniowiecznego władcy była sfera sacrum, świadczą fundacje Kazimierza, należące do wyposażenia kościołów, niektóre z nich na co dzień niedostępne dla publiczności. Na wystawie prezentowane są trzy wspaniałe kielichy z kościołów w Kaliszu, Kielcach oraz z Zamku Królewskiego na Wawelu.

Zgromadzone dokumenty i księgi prezentują dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie prawodawstwa. Wśród nich wyróżnia się okazale zdobiony ewangeliarz przemyski, który razem z przywilejem dla biskupa ormiańskiego ze Lwowa ilustruje aktywną politykę wschodnią (ruską) monarchy.

Z kolei dokument dotyczący budowy murów w Płocku przypomina o Mazowszu i próbach podporządkowania go Koronie.

Nie znamy dokumentów opisujących reformy mennicze Kazimierza, stąd prezentowane numizmaty stanowią jedyne zabytki obrazujące dokonania króla w tej dziedzinie. Po nieudanych reformach pozostały pierwsze w Polsce monety wysokich nominałów, a przede wszystkim grosze krakowskie, które miały zastąpić grosze czeskie. Na wystawie zobaczymy też monety ruskie Kazimierza – kolejne świadectwo polityki wschodniej ostatniego Piasta.

Militaria reprezentują przede wszystkim wybrane elementy uzbrojenia i wyposażenia rycerskiego z XIV w., przede wszystkim miecze – najważniejszy oręż zaczepny średniowiecza. Na wystawie znalazły się też drugorzędne elementy wyposażenia rycerza – puginały, ostroga, groty bełtów kusz.

Ekspozycję wieńczy pokaz obiektów związanych z miejscem spoczynku Kazimierza. Są to przede wszystkim oryginalne rysunki Jana Matejki, które malarz wykonał w czasie otwarcia grobu króla w 1869 r., stanowiące swoisty zapis wyposażenia pośmiertnego Kazimierza. Na wystawie można zobaczyć też kopię popiersia króla z płyty–grobowca Kazimierza Wielkiego, a także kopie guzów z wyposażenia grobowego, uwiecznione także na jednym z rysunków Matejki.

Wystawę zwiedzać można wyłącznie online, o wszelkich zmianach będziemy informować na bieżąco.

Kuratorzy: dr Zbigniew Hundert (Ośrodek Badań Historycznych), Paweł Tyszka (p.o. kierownika Ośrodka Badań Historycznych), Michał Zawadzki (kierownik Gabinetu Numizmatycznego)

Ekspozycji towarzyszy bogato ilustrowany katalog, wydany nakładem zamkowego Ośrodka Wydawniczego Arx Regia.

28 listopada 2020 r. – 10 stycznia 2021 r.

Strona: zamek-krolewski.pl/