W setną rocznicę urodzin Józefa Szajny Muzeum Karykatury zaprasza na przekrojową prezentację jego twórczości. Szajna to jedna z najważniejszych postaci w powojennej sztuce polskiej. Był założycielem warszawskiego Teatru Studio.
Wystawa „Szajna: Mierzę celniej, bo na pudła nie mam czasu” przybliża świat wyobraźni Józefa Szajny. Będzie można na niej zobaczyć najważniejsze realizacje artysty, a także mniej znane prace z jego archiwum, w tym mało znaną twórczość satyryczną, choćby zaskakujący cykl Gęby – maski.
Był artystą totalnym – łączył działalność plastyczną z teatralną, pisał scenariusze do własnych przedstawień oraz teksty teoretyczne. Swoją sztukę określał mianem TE-ART, akcentując tym samym ścisły związek teatru z innymi dziedzinami sztuk wizualnych. Dążył do syntezy sztuk, łączył przeciwieństwa i dyscypliny.
W czasie wojny Józef Szajna był więźniem obozów Auschwitz i Buchenwald. Trauma wojenna odcisnęła piętno na jego w postaci programowej estetyki brzydoty i reminiscencji obozowych. Efektem były prace nawiązujące do okropności wojny i komentujące negatywny wpływ cywilizacji współczesnej na człowieka. Podobne tematy poruszał w swoich instalacjach, performansach, przedstawieniach.
Poprzez swoją twórczość zadawał pytania o człowieczeństwo, ostrzegał przed zawsze możliwą katastrofą wojny, oskarżał totalitaryzmy, atakował współczesny konsumpcjonizm i karierowiczostwo. Sztuka ta jest aktualna także dzisiaj, bo wciąż, jak mówił artysta, „człowiek zaniedbuje siebie”.
Od początku pracy artystycznej pracował w teatrze – najpierw jako scenograf, potem reżyser. Działania teatralne Szajny cechowała silna ekspresja wizualna i nowatorskie rozwiązania formalne. Motywy wykorzystywane w realizacjach malarskich, obiektach i aranżacjach przestrzennych powracały w scenografiach, zaś elementy scenografii teatralnych artysta wkomponowywał w instalacje. Do najczęściej powtarzających się należą: protezy ciała, manekiny, buty, drabina czy taczka.
Kuratorką wystawy jest Karolina Prymlewicz, a za aranżacje przestrzeni odpowiada Łukasz Szajna.
Wystawę można będzie oglądać od 29 października do 11 grudnia 2022 roku w Muzeum Karykatury przy ul. Koziej 11 w Warszawie.
źródło: UM Warszawa
