Pokaz konserwatorski Arcydzieła Augusta Zamoyskiego

Pokaz konserwatorski Arcydzieła Augusta Zamoyskiego.

Kolekcja Augusta Zamoyskiego (1893–1970) została w 2019 roku zakupiona dla Muzeum Narodowego w Warszawie. To zbiór wyjątkowy, gromadzący prace jednego z najważniejszych polskich rzeźbiarzy XX wieku i reprezentatywny dla całej jego twórczości. Pierwszej w Polsce prezentacji tej kolekcji towarzyszy pokaz konserwatorski wykonywany na żywo.

Arcydzieła Augusta Zamoyskiego w MNW
Kolekcja prezentowana w Muzeum Narodowym w Warszawie składa się z 93 rzeźb pochodzących ze wszystkich okresów twórczości Augusta Zamoyskiego, od wczesnych prac powstałych jeszcze w rodzinnym majątku artysty w Jabłoniu na Lubelszczyźnie, po prace z ostatnich lat życia, w tym projekt rzeźby Zmartwychwstanie, którą przygotowywał na swój nagrobek w Saint-Clar-de-Rivière. Na ekspozycji znalazły się m.in. marmurowa Rhea, spleceni w uścisku Ich dwoje w wersji z czarnego marmuru oraz drewna, Portret Sergeʼa Lifara z kersantytu, a także Pochylona z białego marmuru, wykuty z żelaza Krokodyl, Portret formistyczny Antoniego Słonimskiego w diorycie oraz brązowe rzeźby takie jak Święty Jan Chrzciciel albo studium do pomnika Fryderyka Chopina. Prezentowany w MNW zbiór jest świadectwem ewoluowania formy oraz warsztatu artysty. W takim sensie kolekcja jest kompletna i daje wyobrażenie o całokształcie twórczości Augusta Zamoyskiego, choć oczywiście nie obejmuje wszystkich jego prac.

Pokaz konserwatorski
Rzeźby Augusta Zamoyskiego, które przyjechały do Warszawy, są w różnym stanie zachowania. Prezentacja w MNW Arcydzieła Augusta Zamoyskiego pozwala obejrzeć przy pracy konserwatorów, którzy zwyczajowo wykonują swoje rzemiosło za zamkniętymi drzwiami muzealnych pracowni: od 17 maja przez sześć kolejnych tygodni, aż do końca czerwca, prace będą po kolei czyszczone, myte i konserwowane na oczach zwiedzających. Konserwatorzy w wydzielonej przestrzeni wystawienniczej będą kolejno przeprowadzać proces renowacji wszystkich eksponowanych rzeźb. Prace konserwatorskie wykonywane na mokro będą z kolei odbywać się w specjalnie zaaranżowanej przestrzeni na dziedzińcu głównym MNW. Ze względu na różnorodność materiałów, z których rzeźby powstawały – August Zamoyski tworzył m.in. w marmurze, granicie, diorycie, brązie, gipsie i drewnie – pokaz
konserwatorski technicznie będzie bardzo zróżnicowany. Po zakończeniu procesu konserwacji dzieła pozostaną w MNW przez kolejne tygodnie do końca sierpnia, aby zwiedzający mogli zapoznać się z efektami przeprowadzonych prac. Jesienią część odrestaurowanych rzeźb trafi na wystawę w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, poszerzoną o bogate archiwum rzeźbiarza: notatniki, szkicowniki, fotografie i korespondencję.

Pokaz konserwatorski: Arcydzieła Augusta Zamoyskiego

Rzeźbiarska pracownia w MNW
Na czas trwania prezentacji Arcydzieła Augusta Zamoyskiego muzealna galeria zmieniła się w rzeźbiarską pracownię. Obok charakteru prezentacji kolekcji i warsztatowego wystroju wnętrza uwagę na sam proces twórczy i powstawanie dzieła sztuki kierują również oryginalne kawalety i narzędzia Augusta Zamoyskiego, które razem z kolekcją rzeźb przyjechały do MNW. Artysta często sam wykuwał, hartował i szlifował narzędzia rzeźbiarskie, gdyż dłuta i młotki dostępne w handlu okazały się zbyt prymitywne dla osiągnięcia tego, co chciał wydobyć z twardego kamienia. Jako elementy scenograficzne wykorzystano także skrzynie oraz drewniane klatki, w których transportowano rzeźby z Francji do Polski. Wystawę uzupełniają współczesne wydruki fotografii archiwalnych autorstwa Eustachego Kossakowskiego oraz krótki filmowy reportaż z procesu pakowania i transportu kolekcji do Warszawy. Dopełnieniem całej wystawy są umieszczone na ścianach galerii cytaty z pamiętników, listów i wypowiedzi artysty, pozwalające lepiej zrozumieć twórczość Augusta Zamoyskiego.

Z Francji do Warszawy
August Zamoyski rzeźbił przez ponad pół wieku. Aż 30 lat swojej twórczej aktywności spędził we Francji. Losy prezentowanej w MNW kolekcji odzwierciedlają burzliwą biografię jej twórcy: rzeźby wielokrotnie zmieniały miejsce przechowywania i ekspozycji w związku z licznymi przeprowadzkami artysty. Największym wyzwaniem była podróż morska na trasie Brazylia – Francja: rzeźbiarz załadował wtedy na statek kilkanaście skrzyń ze swoimi pracami, w tym z marmurową Rheą ważącą ponad 500 kilogramów. Po śmierci artysty z inicjatywy wdowy, Hélène Peltier-Zamoyskiej, zostało utworzone prywatne, małe muzeum w Prieuré des Granges we francuskich Pirenejach: w zupełnym odosobnieniu, daleko od zabudowań mieszkalnych, wśród gęstych lasów. Druga część spuścizny po artyście była prezentowana nieopodal, w pocysterskim średniowiecznym klasztorze w Sylvanès. To właśnie stamtąd kolekcja została zakupiona i w marcu 2019 przywieziona do Warszawy. – Sam Zamoyski bardzo troszczył się o zachowanie swego dorobku: niechętnie pozbywał się rzeźb, a kilka razy nawet odkupił sprzedane prace od właścicieli. Pragnął, aby kolekcja nie uległa rozproszeniu i aby znalazła miejsce odpowiednie dla jej ekspozycji. Choć nie pozostawił testamentu, wiele razy wyrażał nadzieję, że będzie to właśnie Muzeum Narodowe w Warszawie – mówi Ewa Ziembińska, kuratorka prezentacji w MNW.