230. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja

Wystawa poświęcona Ustawie rządowej to wydarzenie, do którego organizacji w sposób szczególny skłania nas fakt, że to właśnie w Zamku Królewskim w Warszawie, w Sali Senatorskiej, miało miejsce zaprzysiężenie tego dokumentu o wyjątkowym znaczeniu nie tylko w dziejach polskiego parlamentaryzmu, ale również w historii powszechnej.

Celem ekspozycji jest przybliżenie nie tylko samego dzieła Konstytucji, ale i postaw tych, którzy współuczestniczyli w jego tworzeniu lub byli świadkami tego procesu, a więc przedstawicieli ówczesnych elit państwowych. Autorzy dokumentu i jego obrońcy skonfrontowani zostaną z przeciwnikami, „hersztami” targowickimi, a także tymi, którzy – choć początkowo wspierali dzieło 3 maja – ostatecznie ulegli okolicznościom, łudząc się, że polityka kompromisu wobec Rosji okaże się korzystna. Mamy nadzieję, że gromadzony materiał pozwoli zrozumieć dylematy, przed jakimi stawali obywatele Rzeczypospolitej w dobie jej upadku, a także zachęci widza do poszukiwania odpowiedzi na pytania o historyczne źródła współczesnych podziałów politycznych.

Pierwsza część wystawy, pt. W obronie wiary i wolności, pokaże, w jaki sposób szlachta zareagowała na zagrożenie bytu państwowego ze strony Rosji w pierwszych latach panowania króla Stanisława Augusta.

W Sali Senatorskiej, historycznym miejscu obrad Sejmu Wielkiego, pod hasłem Wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów wyeksponowane zostaną: ikonografia izb sejmowych, materiały rękopiśmienne i starodruki dotyczące polskiego parlamentaryzmu, portrety twórców Ustawy rządowej i członków Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji, pamiątki związane z Sejmem Wielkim, a także numizmaty.

W kolejnej sekcji, zatytułowanej Rok monarchii konstytucyjnej, zlokalizowanej w Trzecim Pokoju Królewiczowskim, gdzie wystawiany jest obraz Jana Matejki Konstytucja 3 Maja, znajdą się eksponaty o szczególnej wartości materialnej i historycznej, symbolicznie ilustrujące treść poszczególnych artykułów Ustawy rządowej.