Wystawa prezentuje najnowsze obrazy Radka Szlagi, które powstały w efekcie jego badań nad językiem malarskiego medium, lekceważonymi narracjami oraz relacjami między sztuką a informacją i wiedzą. Te zainteresowania artysty zyskują dziś nowe znaczenie i kontekst.
Szlaga wielokrotnie nazywany był przez krytyków postmodernistą. Postmodernizm (jako brak wiary w istnienie neutralnej oceny faktów, zjawisk i postaw) jest często uznawany za jedno ze źródeł postprawdziwego, cynicznego stosunku do faktów. Wiąże się to z dostępem do ogromnej liczby informacji (czasem sprzecznych) oraz zachwianiem autorytetu ekspertów i badań naukowych. Obecnie skuteczność przekazu nie zależy od jego weryfikowalności, ale od liczby „emocjonalnych” reakcji przekładających się na odsłony, udostępnienia i polubienia. W konsekwencji dochodzi do zrównania źródeł informacji pod kątem ich powagi i wiarygodności. W najnowszych pracach artysty podróżnicze przechwałki, pijackie gawędy oraz wiadomości z tzw. mediów głównego nurtu uzyskują podobną wagę i wartość poznawczą.
Zaburzenie hierarchii źródeł jest bardzo wyraźne zarówno na poziomie metody malarskiej, jak i warsztatu. „Budując” nowe płótna, Szlaga używa jako materiału prac starszych. Odległe od siebie (czasowo, tematycznie, formalnie) obrazy stają się nową, wielowarstwową całością. W ten sposób artysta nie tylko poddaje dyskusji współczesne podejście jednostki do informacji, ale także „podsumowuje” własną twórczość, nadaje jej nowy sens i przygląda się jej z dystansu. Wystawę można oglądać jako swego rodzaju retrospektywę — zszyte ze sobą elementy składające się na poszczególne prace ukazują całe spektrum opracowywanych dotychczas przez niego wątków. Wieloletnie analizy artystyczne dotykające takich tematów jak tożsamość, malarstwo i relacje między centrum a peryferiami spotykają się tu na jednej płaszczyźnie.
Ze szczególną uwagą Szlaga przygląda się mapie i innym jej wariantom, jak globus czy atlas. To symbol kultury zdominowanej przez wizualność, w której „widzę” oznacza zarówno „wiem”, jak i „posiadam”. Niegdyś obiekt wyposażony w określony, pełny i niekwestionowany punkt widzenia, dzisiaj — w czasach Google Maps — stał się systemem otwartym na korzystanie z niego w sposób subiektywny. Mapy tradycyjne, statyczne, drukowane — zorientowane według kierunków geograficznych — przedstawiają widok terenu z lotu ptaka, natomiast w przypadku współczesnych map cyfrowych „centrum” jest ruchome i zależy od lokalizacji w terenie jednostki korzystającej z aplikacji. Zatem mapa i jej dekonstrukcja (wyeksponowanie marginaliów, uwydatnienie przeszyć, nadanie znaczenia rewersom) służy za metaforę rozpadu uniwersalizmów oraz koncepcji wiedzy obiektywnej, opartej na faktach. Staje się punktem wyjścia do przyjrzenia się rzeczywistości, której podstawową i definiującą cechą jest fragmentacja, co w kontekście wystawy oznacza zarówno dowartościowanie indywidualnego głosu, jak i alienację, samotność i zagubienie w zapośredniczonej przez ekrany wielości.
Układ ekspozycji ilustruje zmiany naszego stosunku do wiedzy — drogę od wiary w istnienie obiektywnych formuł systematyzacji, użyteczność ostro zarysowanych podziałów i definicji, do sytuacji, w której to emocje stanowią kompas i główne źródło orientacji w świecie. Współczesna, emotywna i subiektywna relacja jednostki i wiedzy jest opisywana m.in. przez pojęcia „bańki informacyjnej” (odcięcie od informacji potencjalnie kolidujących z przekonaniami użytkownika) oraz „błędu konfirmacji” (skłonność do selekcji i przypisywania większego znaczenia informacjom zgodnym z oczekiwaniami odbiorcy i potwierdzającym jego hipotezy). Podczas pracy nad wystawą dla artysty kluczowe było spostrzeżenie, że dzisiejsze (emocjonalne i subiektywne) podejście do wiedzy zbliża się do sposobu, w jaki od zawsze patrzyliśmy na sztukę.
Wystawę uzupełnia słownik istotnych dla Radka Szlagi pojęć (Słowa, których nie miałem zamiaru poznać) opublikowany w magazynie Zachęta, październik, listopad, grudzień 2019.
Wernisaż wystawy: 6.12.2019, godz. 19
czas trwania wystawy: 7.12.2019–9.02.2020
kuratorka: Ewa Borysiewicz
współpraca: Julia Leopold, Michał Kubiak
Zachęta, plac Małachowskiego 3
——————————————————————————
Radek Szlaga. Places I had no intention of seeing
opening of the exhibition: 6.12.2019, 7 p.m.
duration of the exhibition: 7.12.2019–9.02.2020
The exhibition presents the latest paintings by Radek Szlaga, which were created as a result of his study of the language of the painting medium, underestimated narratives and relations between art, information and knowledge. Today, these interests gain new meaning and context.
Szlaga has often been called a postmodernist by critics. Postmodernism — as a lack of faith in the existence of a neutral evaluation of facts, phenomena and attitudes — is often considered to be one of the sources of a post-truth, cynical attitude towards facts. This is related to access to a huge amount of information (sometimes conflicting) and the erosion of authority of experts and scientific research. These days, the effectiveness of a message is not dependent on its verifiability, but on the number of ‘emotional’ reactions that translate into views, shares and likes. As a result, information sources are equalised in terms of their seriousness and reliability. In the artist’s latest works, travellers’ boasts, drunken stories and news offered by the so-called mainstream media gain similar import and cognitive value.
The disturbance of the hierarchy of sources is very clear on the level of both the painting method and the technique. When ‘building’ new canvasses, Szlaga uses older works as source material. Images that differ temporally, thematically or formally become a new, multi-layered whole. In this way, the artist not only discusses an individual’s contemporary approach to information, but also ‘sums up’ his own work, gives it a new meaning and examines it from a distance. The exhibition can be seen as a kind of retrospective — the elements bound together to make up the individual works show the entire spectrum of the themes he has been working with so far. Long-term artistic analyses of such subjects as identity, painting and the relationship between the centre and the periphery meet here on a single plane.
Szlaga pays particular attention to the map and its variants, such as the globe or the atlas. This is a symbol of a culture dominated by visuality, in which ‘I see’ means both ‘I know’ and ‘I possess’. Once an object equipped with a specific, complete and undisputed point of view, today — in the times of Google Maps — it has become a system open to subjective use. Traditional, static, printed maps — oriented according to geographical directions — show a bird’s eye view of the area in question. In the case of Google Maps, the ‘centre’ is moveable and depends on the location of the person using the application. Thus, the map and its deconstruction (exposing the marginals, emphasising the seams, giving meaning to the reverse) serves as a metaphor for the disintegration of universalism and the concept of objective knowledge based on facts. It becomes a starting point to examining a reality whose basic and defining feature is fragmentation, which in the context of the exhibition means both appreciation of the individual voice and alienation, loneliness and loss in the multiplicity mediated by the screens.
The arrangement of the exhibition illustrates the changes in our attitude towards knowledge — the way from the belief in the existence of objective formulas of systematisation, the usefulness of sharply outlined divisions and definitions, to the situation in which emotions are a compass and the main source of orientation in the world. The contemporary, emotional and subjective relationship between the individual and knowledge is described by such notions as the ‘information bubble’ (being cutting off from information potentially interfering with a user’s beliefs) and ‘confirmation bias’ (tendency to select and assign more importance to information consistent with the expectations of the recipient and confirming his hypotheses). While working on the exhibition, it was important for Szlaga to notice that today’s (emotional and subjective) approach to knowledge is closer to the way we have always looked at art.
The exhibition is complemented by a dictionary of terms important to the artist (Words I Had No Intention of Knowing) published in the Zachęta, October, November and December 2019 magazine.
Dodaj komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.