Zaburzenie osobowości typu borderline (BPD) – podobnie jak samo słowo „zaburzenie” – nadal jest kojarzone z brakiem możliwości podjęcia pracy, mimo ogromnego postępu w psychologii, psychoterapii i psychiatrii. To jednak nic innego, jak nieporozumienie. Wiele osób z BPD pracuje efektywnie, znajduje w pracy satysfakcję i rozwija karierę. Trudności oczywiście się zdarzają, ale klucz leży w zrozumieniu specyficznych wyzwań oraz dopasowaniu form wsparcia.
Zanim przejdziemy do przedstawienia najlepszych opcji pracy dla osób z BPD, chcemy obalić najpopularniejsze mity, które krążą wokół tego tematu.
Mit 1. „Osoby z BPD są niezdolne do stałej pracy”
Objawy nasilają się w stresie, natomiast wyraźne reguły, przewidywalny grafik i czytelne cele znacząco je łagodzą. W dobrze poukładanym środowisku większość stanowisk jest osiągalna.
Mit 2. „Osoby z BPD są konfliktowe i skłonne do manipulacji”
Impulsywność i lęk przed odrzuceniem mogą wyglądać jak intencjonalne działanie, choć nim nie są. Systematyczny trening regulacji emocji i komunikacji zespołowej realnie poprawia współpracę i redukuje napięcia.
Mit 3. „Leczenie nie wpływa na funkcjonowanie zawodowe”
Interwencje o potwierdzonej skuteczności – m.in. DBT, MBT czy terapia schematów – wspierają stabilizację nastroju, podnoszą tolerancję na stres i ułatwiają budowanie relacji w zespole. Efekt widać w utrzymaniu zatrudnienia i większej autonomii w roli zawodowej.
Wyzwania i mocne strony
Z jakimi wyzwaniami mierzą się osoby z BPD w pracy? Zapytaliśmy o tym specjalistów z Pleso. W ich opinii, napotykane problemy obejmują m.in. wahania nastroju, dużą wrażliwość na krytykę, obawę przed odrzuceniem oraz impulsywne decyzje podejmowane pod presją. Ale czyż nie doświadcza tego większość ludzi?
Te czynniki utrudniają spokojne przyjmowanie informacji zwrotnej, elastyczne reagowanie na zmianę priorytetów oraz rozwiązywanie sporów. Warto jednak pamiętać, że to, co bywa postrzegane jako słabość, ma też drugą stronę: osoby z borderline bardzo dobrze wyczuwają emocje innych, są twórcze i szybko uczą się w praktyce. Jeśli dostrzegają sens projektu i jego wartość dla ludzi, potrafią z dużą energią włączyć się w pracę zadaniową.
Strategie wsparcia w pracy (dla pracownika)
Nie ulega wątpliwości, że osoby z borderline potrzebują wsparcia w codziennym funkcjonowaniu zawodowym. Faktem jest również, że mogą pomóc sobie same. Pomogą w tym:
- Higiena stresu. Regularny sen, przerwy, zdrowe posiłki i aktywność fizyczna pomagają w zarządzaniu stresem. Należy również ograniczać nadgodziny.
- Strategie DBT „tu i teraz”. Stosowanie technik takich jak STOP (Stop-Take a step back-Observe-Proceed), uziemianie zmysłowe czy krótkie ćwiczenia oddechowe pomaga w regulacji emocji.
- Zarządzanie informacją zwrotną. Warto poprosić o informację zwrotną w ustalonym formacie – tak, aby była konkretna, pozbawiona oceny i zawierała propozycje poprawy.
- Zarządzanie bodźcami. Używanie słuchawek, robienie pisemnych podsumowań zadań czy tworzenie list kontrolnych na początek dnia może znacząco ułatwić koncentrację.
- Granice i rytuały. Ustalanie jasnych godzin dostępności i codzienne „zamykanie dnia” krótką notatką (np. „co zrobiłem, co jutro”) sprzyja poczuciu stabilności.
Strategie wsparcia w pracy (dla zespołu i przełożonych)
Prawidłowe wsparcie ze strony otoczenia to drugi klucz do sukcesu. Proste zmiany w komunikacji i organizacji pracy mogą przynieść korzyści nie tylko osobie z BPD, ale całemu zespołowi:
- Jasność ról i terminów. Zastępowanie ogólników konkretnymi informacjami oraz dzielenie zadań na mniejsze etapy pomaga w uniknięciu nieporozumień.
- Przewidywalna informacja zwrotna. Dawanie szybkiego, życzliwego i rzeczowego feedbacku jest niezwykle istotne. Warto unikać uogólnień, skupiając się na konkretnym zachowaniu i jego skutkach.
- Zarządzanie zmianą. Wprowadzanie modyfikacji w zakresie pracy powinno być zapowiedziane z wyprzedzeniem, a po ogłoszeniu warto zorganizować krótką sesję pytań i odpowiedzi (Q&A).
- Bezpieczne kanały kontaktu. Pisemne podsumowania ustaleń redukują ryzyko nadinterpretacji i budują poczucie bezpieczeństwa.
Strategie wsparcia w pracy (dla zespołu i przełożonych)
Prawidłowe wsparcie ze strony otoczenia może mieć kluczowe znaczenie. Proste zmiany w komunikacji i organizacji pracy mogą przynieść wymierne korzyści dla wszystkich.
- Jasność ról i terminów. Zastąpienie ogólników konkretnymi informacjami oraz dzielenie zadań na mniejsze etapy pomaga w uniknięciu nieporozumień.
- Przewidywalna informacja zwrotna. Dawanie szybkiego, życzliwego i rzeczowego feedbacku jest niezwykle istotne. Warto unikać uogólnień, skupiając się na konkretnym zachowaniu i jego skutkach.
- Zarządzanie zmianą. Wprowadzanie modyfikacji w zakresie prac powinno być zapowiedziane z wyprzedzeniem, a po ogłoszeniu warto zorganizować krótką sesję Q&A.
- Bezpieczne kanały kontaktu. Pisemne podsumowania ustaleń redukują ryzyko nadinterpretacji i budują poczucie bezpieczeństwa.
Prawo a warunki pracy osób z borderline
W wielu krajach prawo pracy dopuszcza „rozsądne dostosowania”, z których można korzystać bez konieczności ujawniania diagnozy. Należą do nich m.in. wprowadzenie elastycznych godziny pracy, przydzielenie cichego miejsca w biurze, umożliwiene robienia regulacyjnych przerw czy wykonania pracy w trybie hybrydowym, raportowanie i komunikacja na piśmie.
Plan minimalny na 4 tygodnie
Wraz z ekspertami z Pleso przygotowaliśmy łatwy do wdrożenia w ciągu jednego miesiąca plan, który pomoże osobom z borderline odnaleźć się w nowym lub obecnym miejscu pracy.
Oto plan, który pomoże ci w ciągu czterech tygodni:
- Tydzień 1. Zidentyfikuj wyzwalacze w pracy. Prowadź krótki, dzienny dziennik nastroju i stresorów.
- Tydzień 2. Zaplanuj przerwy i wprowadź w nich dwie techniki DBT.
- Tydzień 3. Ustal z przełożonym preferowany format przesyłania informacji zwrotnej i cykl krótkich spotkań kontrolnych.
- Tydzień 4. Zrób audyt zadań: zdecyduj, co delegować, co zautomatyzować, a co zaplanować wcześniej.
BPD wcale nie przekreśla szans na udaną karierę. Wystarczy, że osoba z borderline nauczy się samoregulacji, ustali z współpracownikami i przełożonymi jasne zasady współpracy oraz wdroży rozsądne dostosowania w środowisku pracy. Takie podejście przynosi korzyści wszystkim: pracownikowi, zespołowi i całej organizacji.
/artykuł sponsorowany/
