„Łączy nas pamięć” – koncert z okazji 75. rocznicy powstania w getcie warszawskim

„Łączy nas pamięć” – uroczysty koncert z okazji 75. Rocznicy powstania w getcie warszawskim

19 kwietnia 2018 minie 75 lat od wybuchu powstania w getcie warszawskim – pierwszego powstania miejskiego w okupowanej Europie i największego zbrojnego zrywu Żydów podczas II wojny światowej. Aby upamiętnić to wydarzenie zapraszamy na koncert „Łączy nas pamięć”. Na placu przed pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie wystąpi Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach oraz Chór Filharmonii Narodowej. W programie koncertu IV część IX symfonii Ludwiga van Beethovena oraz prawykonanie utworu Radzimira Dębskiego (JIMKA) napisanego specjalnie z tej okazji. Koncert rozpocznie się o godzinie 20:00.

Jesienią 1940 roku przebywający w getcie warszawskim muzycy powołali do życia Żydowską Orkiestrę Symfoniczną. Wśród jej członków znaleźli się artyści pracujący przed wybuchem II wojny światowej m.in. w Filharmonii Narodowej i Orkiestrze Polskiego Radia. Zespół prowadził m.in. Szymon Pullman – wybitny skrzypek i dyrygent. Przy pracy obserwował go Marcel Reich-Ranicki, który zanotował, że Pullman uważał, że „nawet w tak straszliwych warunkach, honorową powinnością Żydów jest dobrze grać dobrą muzykę”.

Mimo zakazu grania muzyki nieżydowskich kompozytorów, Żydowska Orkiestra Symfoniczna wykonywała utwory Beethovena, Czajkowskiego, Schuberta czy Mozarta. Barbara Engelking i Jacek Leociak w książce „Getto Warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście” piszą, że „muzyka może bardziej niż inne dziedziny sztuki, dawała umęczonym mieszkańcom getta, chwilę wytchnienia od koszmaru codzienności”.

W kwietniu 1942 r. władze niemieckie zawiesiły działalność Orkiestry. Mimo to muzycy pracowali dalej, w ukryciu. Latem 1942 Orkiestra, wspólnie z 80-osobowym Chórem Szir (hebr. Pieśń) rozpoczęła próby do IX Symfonii Ludwiga van Beethovena. Tekst „Ody do radości” z IV części Symfonii miał być zaśpiewany po hebrajsku. Muzycy Żydowskiej Orkiestry Symfonicznej i Chóru Szir nie traktowali muzyki Beethovena jako wytworu kultury niemieckiej. Jego muzyka była częścią ich muzycznego świata przed wojną – a także ich artystycznej tożsamości. Wykonanie IX Symfonii w getcie mogło być formą protestu przeciw barbarzyństwom nazizmu, przymusowemu zamknięciu za murami getta i symbolicznemu wykluczeniu Żydów z człowieczeństwa.

Do koncertu niestety nie doszło. 22 lipca 1942 roku Niemcy rozpoczęli Wielką Akcję Deportacyjną z warszawskiego getta. W ciągu następnych tygodni ponad 300 tysięcy więźniów, w tym niemal wszyscy artyści Żydowskiej Orkiestry Symfonicznej i Chóru Szir, zginęli w obozie zagłady w Treblince.

W tym roku, 19 kwietnia, w 75. rocznicę chcemy dokończyć to, co zaczęła Orkiestra pod batutą Szymona Pullmana i Chór prowadzony przez Izraela Fajwiszysa. Narodową Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia oraz Chór Filharmonii Narodowej poprowadzi maestro Gabriel Chmura.

W drugiej części koncertu NOSPR pod batutą kompozytora wykona premierowo utwór Radzimira Dębskiego (JIMKA) napisany specjalnie z tej okazji.

Patronat Narodowy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości.

Koncert Łączy nas pamięć finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.

=== WSTĘP WOLNY ===

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, ul.Anielewicza 6