Instalacja Zatrute źródło Jerzego Kaliny na Dziedzińcu Głównym MNW

24 września 2020 roku na dziedzińcu Muzeum Narodowego w Warszawie odsłonięto instalację Zatrute źródło Jerzego Kaliny, upamiętniającą Jana Pawła II w setną rocznicę jego urodzin. Projekt MNW, który należy do nurtu sztuki site-specific, jest częścią ogólnopolskich obchodów tego wydarzenia. Zatrute źródło można oglądać do 8 listopada 2020 roku

Jerzy Kalina realistycznie odtworzył postać Jana Pawła II. Rzeźbę naturalnej wielkości ustawiono bez postumentu i bez gabloty na głównym dziedzińcu Muzeum, który każdego dnia mijają setki zwiedzających. Zatrute źródło jest pierwszą pracą artysty poświęconą papieżowi Polakowi. To też odpowiedź na rzeźbę Maurizio Cattelana La Nona Ora z 1999 roku.

Dziedziniec Główny Muzeum Narodowego w Warszawie po raz kolejny stał się miejscem prezentacji dzieła współczesnego artysty. Jerzy Kalina odtworzył postać Jana Pawła II w sposób realistyczny, bez jej estetyzacji. To figura naturalnej wielkości, ustawiona bez postumentu i bez gabloty. Publiczność, przekraczając muzealną bramę, będzie razem z bohaterem dzieła Jerzego Kaliny podążać do muzeum. Zwiedzający zobaczą rzeźbę od tyłu, co sprowokuje ich do zatrzymania, a w momencie mijania instalacji – do odwrócenia się i dokładnego przyjrzenia się figurze.

Instalacja na dziedzińcu MNW to odpowiedź polskiego artysty na rzeźbę Maurizio Cattelana La Nona Ora z 1999 roku. W ujęciu Kaliny Jan Paweł II nie jest bezsilnym, starym człowiekiem przygniecionym meteorytem, lecz tytanem o nadludzkiej sile. Jerzy Kalina, w pierwszej swojej pracy poświęconej Janowi Pawłowi II, postrzega papieża jako człowieka, który odegrał decydującą rolę w najnowszej historii Polski i Europy. Rozpoczął proces przemian historycznych, społecznych i duchowych.

Jak podkreśla twórca, instalacja z figurą papieża nie jest pomnikiem, ma raczej charakter efemeryczny. W warstwie treściowej istotną rolę odgrywa bowiem zagadnienie czasu, trwania i przemijania, z jednej strony wpisane w symbolikę kamienia, z drugiej – wiążące się z czasowym charakterem instalacji, prezentowanej jedynie przez kilka miesięcy. Integralną jej częścią jest usytuowana na dziedzińcu kamienna fontanna – dlatego dzieło należy
analizować w kontekście otaczającej je przestrzeni i architektury muzeum. Skrzydła gmachu tworzą wizualną ramę oraz kontekst historyczno-symboliczny.
Tytuł instalacji, postać świętego trzymającego wielki głaz oraz czerwona woda w niecce fontanny, mają według twórcy nawiązywać do polskich mitów
i symboli. Stawiają pytania o rolę sztuki, tradycji i pamięci. Całość przedstawienia buduje wielowątkową i wielopoziomową opowieść o sztuce,
postrzeganiu historii, ale również o ponadczasowych, ogólnoludzkich wartościach.

Oprócz MNW program upamiętnienia Jana Pawła II w stulecie jego urodzin współtworzą: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, które zaprezentuje wystawę Magnifica, Zamek Królewski w Warszawie przygotowujący ekspozycję arcydzieł z Watykanu oraz Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, które zorganizuje uroczysty koncert Jan Paweł II. Patron Europy.