Cykl wykładów otwartych: Kościół a totalitaryzm

19 kwietnia 2017 roku w Ośrodku Badań nad Totalitaryzmami odbędzie się kolejny wykład otwarty z cyklu pt. „Kościół a totalitaryzm. Wizja ogólna i rozważania wokół przypadku polskiego”.

Wykład czwarty: „Erupcja agresji. Kościół katolicki podczas II wojny światowej. Rzut oka na przypadek polski”. Prowadzenie: dr hab. Paweł Skibiński

Kwietniowy wykład dotyczyć będzie II wojny światowej, Kościoła i nazizmu. Spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy katolicy byli ofiarami zbrodniczego systemu, czy raczej współpracownikami Hitlera. Opiszemy stosunek katolików do zagłady Żydów, a także pomoc Watykanu i frankistowskiej Hiszpanii dla ofiar holocaustu, o wiele bardziej konkretną niż państw demokratycznych. Postawimy pytanie: Czy Pius XII był „Papieżem Hitlera”, jak chcą niektórzy historycy? Wreszcie zapytamy o relacje faszyzmu wobec Kościoła i katolików w burzliwych na Półwyspie Apenińskim latach 1943-45.

O cyklu:
Totalitaryzm był bez wątpienia hańbą europejskiego wieku XX. Zagadka jego pojawienia się została nie przez przypadek nazwana przez św. Jana Pawła II misterium iniquitatis – tajemnicą nieprawości. Literatura naukowa próbuje odpowiedzieć sobie na pytanie, czy było to zjawisko wynikające z tradycji chrześcijańskiej cywilizacji zachodniej, czy raczej konsekwencja buntu wobec niej, czy była to radykalna konsekwencja sekularyzacji, czy raczej nowoczesna forma dawnego fanatyzmu religijnego. Spojrzenie na ten problem z perspektywy doświadczenia naszej Ojczyzny i katolicyzmu, próba odpowiedzi na pytanie, czy Kościół miał wpływ na fakt, że Polacy – na tle innych narodów europejskich – okazali się stosunkowo odporni na pokusę dobrowolnej kolaboracji z którąkolwiek postacią totalitarnego zła, może nam pomóc rozwikłać to zagadnienie, mające fundamentalne znaczenie dla zrozumienia dziejów ostatniego stulecia.

Kolejne wykłady:
25 maja 2017: Imperium szatana. Kościół katolicki wobec komunizmu do 1956
21 czerwca 2017: Pokusa paktu z diabłem. Kościół a komunizm 1956-1980. Szczególny los Polski
20 września 2017: Egzorcyzm dla świata. Pontyfikat św. Jana Pawła II
25 października 2017: Szczepionka na totalitaryzm? Próba bilansu

Dr hab. Paweł Skibiński
Historyk. Specjalizuje się w historii XX wieku – dziejach Kościoła katolickiego XX wieku oraz historii Hiszpanii XX stulecia. Od 2002 do dziś jest wykładowcą w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2002 do 2005 wykładał w Wyższej Szkole Biznesu-National Louis University w Nowym Sączu. Od 2006 do 2008 kierował działem badawczym Muzeum Historii Polski w Warszawie. Od 2008 kierował projektem, a od 2010 do 2015 był dyrektorem Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. W 2014 uzyskał tytuł doktora habilitowanego z historii na Uniwersytecie Warszawskim. W 2015 został przewodniczącym Zespołu Redakcyjnego zapisków kard. Stefana Wyszyńskiego Pro Memoria. Opublikował 4 monografie i kilkadziesiąt artykułów naukowych, nie licząc licznych tekstów popularnonaukowych.

Wielkie pytania o wiek XX – cykle wykładów otwartych
Projekt stanowi nawiązanie do praktyki życia akademickiego w krajach anglosaskich. Uczeni zaproszeni do wygłoszenia cyklu wykładów, będących całościowym, autorskim ujęciem pewnego generalnego problemu badawczego, na kolejnych spotkaniach stopniowo konfrontują swoje tezy z publicznością. Wykłady pozwalają śledzić i uczestniczyć w procesie narodzin wybitnych dzieł, które często wchodzą do kanonu światowej humanistyki. Podczas kolejnych cyklów wykładów, autorzy specjalizujący się w różnych dziedzinach podejmą próbę syntetycznego spojrzenia na jedno z fundamentalnych zagadnień, kluczowych dla zrozumienia wieku XX i polskiego doświadczenia dwóch totalitaryzmów. Na podstawie wykładów powstaną książki, które zostaną wydane nakładem Ośrodka.